Avrupa’da döngüsel ekonomi modeli nasıl işliyor?

Bu hafta Gerçek Ekonomi ekibi atık malzemelerin altını nasıl geri dönüştürebileceğini ve döngüsel ekonomiyi nasıl ateşleyebileceğini araştırıyor.

Program boyunca sektörün geri dönüşüm yoluyla döngüsel ekonomiye uyum sağlayacak şekilde nasıl dönüştüğünü göreceğiz. Amsterdam şehri bu anlamda öncü… Ayrıca Süveyş İngiltere Geri Dönüşüm Tesisi CEO’su David Palmer Jones da bu konuda Avrupa’da daha neler yapılabileceğini bize anlatacak.

Bu tür bir yaşam sadece geri dönüşümden ibaret değil. Şimdi mini hikayemizde döngüsel ekonominin günümüzde nasıl değiştiğini kısaca açıklıyoruz:

Günümüz ekonomisinde ekiyoruz, biçiyoruz, kullanıyoruz ve atıyoruz.

Çamaşır makinesi üretmek için kullanılan malzemelerin %90’ı israf ediliyor.

Büyük şirketler bu atıkların yarısını yeniden kullanıyor ancak KOBİ’ler bunu yapamıyor.

Geri dönüştürülemeyen malzemelerin %80’i ilk altı ay içerisinde çöp depolama alanlarına atılabilmektedir.

Döngüsel ekonomi, çamaşır makinesinin tasarlanma, üretilme ve kullanılma biçimini değiştirmek anlamına gelir.

Her şeyin sıfırdan yeniden üretim, onarım ve geri dönüşüm için tasarlandığını hayal edin. Bu, insan yapımı tüm nesnelerin hiçbir şekilde israf edilmediği anlamına gelir.

Ayrıca yenilenebilir enerji kullanarak daha çevre dostu olabilir ve pahalı kaynak tüketimini durdurabiliriz.

Döngüsel ekonomi modeli Avrupa’ya 600 milyar avro tasarruf sağlayabilir. Ayrıca sera gazlarının etkisi de azalacak.

Avrupa döngüsel ekonomi programı büyük mali destek sağlıyor.
Yapısal Fonlar ve Uyum Fonları, KOBİ’lere enerjinin daha verimli kullanılması, araştırma, geliştirme ve düşük karbon emisyonu sağlar.
Milyarlarca Avro Kaynak Sağlıyor Avrupa’da atık malzemelerle ilgili yasalar değişiyor ve üreticilere yönelik geri dönüşüm, kullanılmış malzemenin teşvik edilmesi gibi uygulamalara yönelik çalışmalar yapılıyor.

Şu anda döngüsel ekonomide faaliyet gösteren şirketler hammadde ve enerjiden milyarlarca avro tasarruf ediyor. Üstelik karbon emisyonları da ciddi oranda azaldı… Guillaume Desjardins bu konuya açıklık getiriyor.

Atık malzemelerin yeniden kullanılması birçok insanın düşündüğü bir konudur.

Peki bu döngü nasıl işliyor?

–

#İçeride Büyüyor#infografik – #döngüselekonomi Avrupa’nın GSYİH, CO2 ve hane gelirine fayda sağlar https://t.co/0rqFOXneyJpic.twitter.com/ZaoM7jjyfF

—Ellen MacArthur Fdn. (@daireselekonomi) 30 Kasım 2015

Avrupa Komisyonu döngüsel ekonomi modeline hızlı geçiş için bazı konular üzerinde çalışıyor:

Ekonomik model, garanti süresini uzatmak ve ürünlerin eskime süresini uzatmak…

Ancak bazı şirketler halihazırda döngüsel ekonomi modeline geçmiş durumda…

Şimdi bunlardan bazılarına bakalım.

Fransa’daki bu fabrika 1949’dan beri araba motorları üretiyor. Ancak biraz farklı bir teknikle…

Buraya gelen araç parçaları kötü durumda ise eritiliyor, iyi durumda ise tamir ediliyor. Burada işlenen bu hurda araç parçaları fabrikadan çıktıklarında yeni kadar iyidir.

Bu sayede fabrikada herhangi bir atık malzeme oluşmamaktadır. Ancak bu noktaya gelmek hiç de kolay değil. Üretilen malzemelerin tasarım aşamasından aracın ömrünün sonuna kadar planlanan bir süreçtir bu…

Kısacası beşikten mezara…

Philippe Loisel, Renault Choisy Direktörü: “Döngüsel ekonomi fikir aşamasında başlıyor. “Geri dönüşüm oranını en üst düzeye çıkarmak için parçaların sökülme aşamasını önceden planlamamız gerekiyor.”

Bütün bunların bir bedeli var. Büyük şirketlerin yatırım yapması bu anlamda büyük bir kârın olduğu anlamına gelir. Tüketiciler aslında çevreye zarar vermeyen ürünleri tercih etme eğiliminde. İnsanların %80’i bir şey satın alırken bunu dikkate alıyor. Ama bir şey daha var.

Geçtiğimiz yıl bu şirket 4.000 ton metali geri dönüştürerek enerjide %80, su tüketiminde ise %88 tasarruf sağladı.

ADEME Döngüsel Ekonomi Bölüm Başkanı Matthieu Orphelin: ”Bir şirket geri dönüşüm yaparsa kar marjı artar. Bunun iki nedeni var. Öncelikle üretim sonundaki hammadde ve atık malzeme işletme giderleri azalacak. Üstelik çevre dostu ürünler daha çok satıyor. “Bu özellik şirketin pazarlama gücünü ticari düzeyde artırıyor.”

Bu ekonominin kurumsal karlarını artırmasının yanı sıra geri dönüşüm pazarında da yeni iş fırsatları ortaya çıkıyor.

euronews: ”Avrupa başka ne yapabilir?” Avrupa Atık Yönetimi Federasyonu Başkanı ve Süveyş İngiltere CEO’su David Palmer Jones bizimle birlikte…”

“Sanayinin ve özellikle KOBİ’lerin döngüsel ekonomiye nasıl geçebileceğini düşünüyorsunuz?”

Avrupa Atık Yönetimi Federasyonu Başkanı David Palmer Jones: ”Aslında iki tür endüstri var. Bildiğimiz ve geleceğe dair planladığımız değişimleri getiren büyük endüstriler… Ve diğer endüstri türleri… Geçmişte yaşıyorlar. Ama birilerinin yeni bir yol açması ve süreci hızlandırması gerekiyor. Bu nedenle kanunlar çok önemlidir. Mevcut ekonomik durumu göremiyorsanız bazen ürün fiyatları düşük olabiliyor, böyle devam edemeyiz. Çünkü gezegenimizin kaynakları sınırlıdır ve çöplerle dolu bir dünya üretemeyiz. “Bu dengeli görünen düzen bir gün değişecek.”

euronews: “Zaten var olması gereken bu geri dönüşüm ekonomisi modeline nasıl geçilir?”

David Palmer-Jones: ”Şu anda yılda 800 milyon ton atık malzeme üretiliyor. Yani ürünleri ve enerjiyi yer altına gömüyoruz. Öncelikle bunun için bir altyapı oluşturup, sanayinin ve insanların atıkları yeniden kullanabilmesini sağlamamız gerekiyor. Ekonomik tasarımın ürünlerin dayanıklılığı üzerinde önemli bir etkisi vardır. Malzemelerin geri dönüştürülmesinin %80’i buna bağlıdır. Çevreyi kirletenler daha çok para verdiklerini söylüyor. Ama yaptıkları sadece çevreye zarar vermek. Avrupa’da şu anda bu endüstrileri döngüsel bir ekonomiye zorlamak için birçok yasa tasarısı üzerinde çalışılıyor. “Şirketler eski üretim sistemlerine daha fazla para harcayacak olsaydı, ürünlerin ömrünü uzatmak ve onları yeniden tasarlamak için bir değişim sürecine girerlerdi.”

euronews: ”Avrupa döngüsel ekonomi projesi için gereken her şeyi yapıyor muyuz?”

David Palmer-Jones: ”İyi başladık. Halen toprağa gömülü olan 800 milyon ton atık malzemenin geri dönüştürülmesi için çalışmalar devam ediyor. Yer altına gömdüğümüz bu hazineyi geri dönüştürmek için bu atıkların değer kazanacağı bir pazar yaratmalıyız. Bu pazarın oluşmasını sağlamalıyız. Şu anda emtia fiyatları dalgalanıyor ve petrol fiyatları düştü. Bazen kısa vadede bile ekonomide istikrar sağlanamayabilir. “Bu konuda uzun vadeli önlemler alırsak o zaman bu atık maddelere pazar oluşturabilir ve geri dönüşüm çarkını çevirebiliriz.”

”Bunu iyi yaparsak Avrupa’da 580 bin civarında yeni iş olanağı yaratılabilir. Ayrıca her aile için yılda 500 Euro enerji tasarrufu sağlanabiliyor. Bu nedenle Amsterdam gibi şehirler artık hızlı bir şekilde döngüsel ekonomiye geçmenin yollarını arıyor.”

”Döngüsel ekonomi Hollanda için çok önemli ve bu sayede ülke yılda 7 milyar avro enerji tasarrufu sağladı ve yaklaşık 60 bin yeni istihdam yarattı. “Ülkenin vitrini olan başkent Amsterdam’a gittik ve belediye başkan yardımcısıyla tanıştık.”

Amsterdam Belediye Başkan Yardımcısı Abdeluheb Choho: ”Şehirler büyüyor. Bu nedenle normal ekonomiden döngüsel ekonomiye geçiş yönünde güçlü bir baskı var. “Bu anlamda ekonomik tasarruf olmasaydı döngüsel ekonomi modeline geçişimiz bu kadar hızlı olmazdı.”

Amsterdam bu ekonomik modeli nasıl uyguluyor?

euronews: Amsterdam’ın inşaat sektörü döngüsel hale gelirse, belediye yılda 85 milyar Euro gelir elde edecek ve 2040 yılına kadar %3’lük verimlilik artışı elde edecek. “‘Parc 2020’ örneğini ele alalım.”

Bu yapıların çoğu geri dönüştürülmüş malzemelerden yapılmış ve döngüsel ekonominin mükemmel bir örneğini temsil ediyor. Parc 2020 projesinde hiçbir şey israf edilmedi. Her bina tamamen gelecekte yeniden kullanılabilecek malzemelerden inşa edilmiştir.

Guido Braam: ”En büyük zorluk, bu yapıların gelecekte yeniden kullanılabilecek malzemelerini bir araya getirmek. Normal inşaat sistemleri geri dönüşüme uygun değildir. “Döngüsel ekonomide en verimli üretim sürecine sahip olursunuz.”

Amsterdam’ın çöplüğü artık enerji ve gelir anlamına geliyor. Bir vatandaş her yıl 370 kilo atık üretiyor. Bunların yüzde 27’si ayrıldı ve
geri dönüşüm merkezlerine gidiyor. Acaba bu küller tam olarak nasıl kullanılıyor?

Marc Wit: ”Bu küllerin içinde değerli metaller var. “Yakıldıktan sonra ayrılacak ve yeniden kullanılacak.”

Bu ekonomik döngü nasıl ilerliyor?

Loek van Poppel: ”Fabrikadan her yıl 300 bin ton kül çıkıyor ve bunun %10’u yeniden kullanılabilir metaller içeriyor. “Mineral içeriğinin geri kalan %90’ını kaldırım ve yol yapımında kullanılan fayanslara işliyoruz.”

Amsterdam 2016 yılına kadar %30, 2020 yılına kadar ise %65 oranında geri dönüşüm hedefliyor. Bu oran Avrupa Birliği’nin 2030 hedefidir.

Avrupa Birliği, katı atık depolama alanlarını 2030 yılına kadar %10 oranında azaltmayı hedefliyor. Ancak Hollanda döngüsel ekonomiye geçtiğinden beri 2010 yılına kadar katı atık depolama alanlarında depolama yapmadı.

euronews: “Amsterdam gibi şehirlere baktığınızda yeni iş imkanları sağlama sorunu ne kadar gerçekçi?”

David Palmer-Jones: ”Bence oldukça gerçekçi… Her geçen gün daha fazla şehir hayatı yaşıyoruz ve bu döngü içerisinde bu atık maddeleri kullanmamız gerekiyor. Bu olgu nüfusla birlikte gelişir. Gerçek bir döngü sağlamak için Amsterdam’ın nüfus artışını tespit etmek gerekiyor. Burası ülkenin dünyaya vitrini… Hayatın yeni değerlerinin dikkate alınması gerekiyor. Sanayi ürünleri kocaman bir okyanus… Bir sektörün atıkları diğer bir sektörün hammaddesi olabiliyor. Bu nedenle şehirde devam eden döngüden çıkan bu atıkları sanayiye dönüştürmeliyiz. “Bu döngüyü tam olarak kurabilirsek, bahsettiğimiz yeni iş fırsatları ortaya çıkacak.”

euronews: ”Ticari uygulamaya ve alınacak önlemlere bakarsak bu konuda neler tavsiye edersiniz?”

David Palmer-Jones: ”Bu ilk aşamada bize yardım edin. Gerektiği gibi hareket edebilmeniz için pazar için bu koşulları yaratın. Bana göre her şey atık malzemelerin yeniden kullanılmasıyla alakalı. Dünya nüfusu artıyor. Bazı çözümler bulmamız gerekiyor. Bunları teknolojide, araştırma ve geliştirmede bulabiliriz.”